[7-3-2012] Tiết 105+106: SỐNG CHẾT MẶC BAY

[7-3-2012] Tiết 105+106: I. Đọc-hiểu văn bản
_ Giới thiệu tác giả-tác phẩm.
_ Thể loại: truyện ngắn
II. Tìm hiểu văn bản
1. Bố cục: 3 đoạn
+ Đoạn 1: (Từ đầu...hỏng mất): nguy cơ vỡ đê và sự chống đỡ của người dân.
+ Đoạn 2: (Ấy...điếu mày): cảnh quan phủ nha lại đánh tổ tôm trong khi đi hộ đê.
+ Đoạn 3: Phần còn lại: cảnh đê vỡ, nhân dân lâm vào tình trạng thảm sầu.
2. Cảnh đê vỡ và cảnh trong đình

Cảnh vỡ đê

Cảnh trong đình

_Thời gian gần một giờ đêm. _Trời mưa tầm tã, nước sông dâng lên cao. _ Hàng trăm nghìn con người nhốn nháo, căng thẳng. _ tiếng trống, tiếng tù và, tiếng người xao xác gọi nhau. _ Sức người khó lòng địch nổi. _ Lo thay, nguy cơ khúc đê này hỏng mất. _Nguy cơ võ đê mỗi lúc một đến gần và cuối cùng đã đến. -> Thiên tai đang từng lúc giáng xuống, đe dọa cuộc sống người dân.

_ Địa điểm vững chãi, đê vỡ cũng không sao. _ Đèn thắp sáng trưng, không khí tĩnh mịch, trang nghiêm, đường bệ, uy nga. _ Đồ dùng sinh hoạt cho tên quan phủ chứng tỏ cuộc sống quý phái. _ Dáng ngồi, cách nối, kẻ hầu người hạ của tên quan phủ. _ Sự đam mê tổ tôm của tên quan phủ với nha lại chánh tổng. _ Đê vỡ thì mặc đê, không bằng nước bài cao thấp. _ Niềm vui của tên quan phủ khi "ù không tôm chi chi nảy" -> Niềm vui phi nhân tính của tên quan phủ.

3. Sự tăng cấp trong việc miêu tả
a/ Mức độ trời mưa:
_ Độ nước dâng cao, nguy cơ vỡ đê, cảnh hộ đê vất vả, căng thẳng.
_ Cảnh trời mưa vẫn mỗi lúc một nhiều, dồn dập.
_ Mực nước sông mỗi lúc một dâng cao.
_ Âm thanh mỗi lúc một ầm ĩ.
_ Sức người mỗi lúc một đuối.
_ nguy cơ vỡ đê mỗi lúc một đến gàn và cuối cùng đã đến.
b/ Mức độ ham mê chơi bài của tên quan:
_ mưa đổ xuống sân đình mỗi lúc một tăng mà coi như không biết gì.
_ Đến khi có người vào báo tin đê vỡ thì vẫn thờ ơ, lại lên giọng quát nạt rồi quay lại đánh tổ tôm cho đến lúc ù" không tôm chi chi nảy trong niềm vui sướng cực độ và phi nhân tính.
c/ Phép tương phản xen kẽ thăng cấp:
_ Có tác dụng lên án gay gắt tên quan phủ " lòng lang dạ thú", bày tỏ niềm thương cảm người dân trước cảnh thiên tai, thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền.
4. Giá trị tác phẩm
a/ Giá trị hiện thực
_ Phản ánh sự đối lập hoàn toàn giữa cuộc sống và tính mạng của nhân dân với cuộc sống của bọn quan lại mà kẻ đứng đầu là tên quan phủ "lòng lang dạ thú"
b/ Giá trị nhân đạo
_ Thể hiện niềm thương cảm của tác giả trước cuộc sống lầm than, cơ cực của người dân do thiên tai và thái độ vô trách nhiệm của bọn cầm quyền đưa đến.
c/ Giá trị nghệ thuật
_ Kết hợp thành công hai phép nghệ thuật tương phản và tăng cấp.
_ Ngô ngữ khá sinh động, câu văn trong sáng, ngắn gọn.
* Ghi nhớ: Sgk/83
III. Luyện tập: [tự làm]