[30.1.2012] TIẾT 80: ĐỀ VĂN NGHỊ LUẬN VÀ VIỆC LẬP Ý CHO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN

I. Tìm hiểu đề văn nghị luận:
1. Nội dung và tính chất của đề văn nghị
(1) Lối sống giản dị của Bác Hồ
(2) Tiếng Việt giàu đẹp
=> Tính chất giải thích, ca ngợi
(3) Thuốc đắng giã tật
(4) Thất bại là mẹ thành công
(5) Không thể sống thiếu tình bạn
(6) Hãy biết quý thời gian
(7) Chớ nên tự phụ
=> Tính chất khuyên nhủ, phân tích
(8 ) Không thầy đố mày làm nên và Học thầy không tày học bạn có mâu thuẫn với nhau không?
(9) Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng
=> Tính chất suy nghĩ, bàn luận
(10) Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau nên chăng?
(11) Thật thà là cha dại phải chăng?
=> Tính chất tranh luận, phản bác, lật ngược vấn đề
a. Các đề văn nêu trên có thể xem là đề bài cho bài văn
b. Căn cứ vào mỗi đề đều nêu ra một số khái niệm, một vấn đề lý luận chỉ có phân tích, chứng minh thì mới giải quyết được các đề ra trên[/size]
2. Tìm hiểu đề văn nghị
Đề bài:Chớ nên tự phụ
_ Đề bài nêu lên vấn đề một tính xấu của con người và khuyên người ta từ bỏ tính xấu hổ
_ Đối tượng và phạm vi nghị luận: phân tích cái xấu, tác hại của thói tự phụ và khuyên mọi người không nên tự phụ
_ Khuynh hướng của đề là phủ định
_ Đòi hỏi người viết phải giải thích rõ thế nào là tự phụ, phân tích biểu hiện và tác hại của nó, có thái độ phê phán và khẳng định sự [/color]khiêm tốn
II. Lập ý cho bài văn nghị luận:
1. Xác lập luận điểm:
_ Tự phụ là một thói xấu của con người
_ Nên từ bỏ thói tự phụ và rèn luyện tính khiêm tốn
-> Luận điểm chính
_ Tự phụ khiến bản thân con người không biết mình
_ Có thái độ coi thường và khinh bỉ người khác
_ Khiến cho bản thân bị mọi người chê trách và xa lánh
-> Luận điểm phụ
2. Tìm luận cứ:
_ Tự phụ là gì?
Người ta khuyên chớ nên tự phụ vì đó là một thói xấu có nhiều tác hại
_ Tự phụ có hại như thế nào?
Bản thân không tự biết mình
Coi thường người khác
Hoạt động dễ dẫn đến sai lầm, thiếu hiệu quả
Con người dễ rơi vào mặc cảm, cô đơn
_ Tự phụ có hại:
Chính bản thân mình và những người có quan hệ
* Dẫn chứng:
_Từ thực tế cuộc sống quanh mình
_ Từ chính bản thân mình
_ Từ sách báo
3. Xây dựng lập luận:
_ Miêu tả một kẻ tự phụ với thái độ chủ quan, tự đánh giá mình rất cao và coi thường người khác
_ Trả lời câu hỏi: tự phụ là gì và tác hại của nó
* Ghi nhớ: SGK/23